Konstytucja Księstwa Sarmacji do 25 XI 2004

Dla porównania zamieszczam Konstytucję do 25 XI 2004: (Potem Książę ją zmienił, ale na jej podstawie pisałem Główną Ustawę.)

Konstytucja Księstwa Sarmacji

W Imię Boga Wszechmogącego! Ja, Piotr Mikołaj, Książę Sarmacji chcąc zapewnić pomyślny rozwój Księstwa w duchu prawdy, sprawiedliwości i dobra, pragnąc zagwarantować zachowanie wolności oraz podstawy dla ustanowienia powszechnego dobrobytu, ustanawiam niniejszą Konstytucję jako pierwszą w państwie ustawę oraz kartę praw i swobód Narodu.

Rozdział I
KSIĘSTWO SARMACJI

Art. 1.

Księstwo Sarmacji jest państwem prawa.
Wszyscy są równi wobec prawa.

Art. 2.

Prawo Księstwa Sarmacji stanowią, w hierarchii ważności: Konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, ustawy i dekrety z mocą ustawy, rozporządzenia wydane z upoważnienia ustaw i dekretów z mocą ustawy, prawo prowincji - na ich terytorium - oraz normy prawa zwyczajowego.

Art. 3.

Władzę ustawodawczą w Księstwie Sarmacji sprawuje Sejm, władzę wykonawczą - Książę i Rząd, władzę sądowniczą - niezawiśli sędziowie.
Nie można łączyć funkcji we władzy sądowniczej z funkcjami w innych władzach Księstwa Sarmacji, za wyjątkiem funkcji wynikającej ze sprawowanego urzędu.

Art. 4.

Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone dla organów innych władz publicznych.
Władze Księstwa Sarmacji podejmują działania, zgodnie z zasadą pomocniczości, tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być zrealizowane w sposób wystarczający przez samorząd, natomiast z uwagi na skalę lub skutki proponowanych działań, mogą one zostać lepiej zrealizowane przez władze Księstwa Sarmacji.
Podstawową jednostką samorządu terytorialnego Księstwa Sarmacji jest prowincja na czele z namiestnikiem.
Prowincje mogą ustanawiać jednostki samorządu terytorialnego niższego rzędu oraz powierzać im swoje zadania.
Prowincje mogą ustanawiać prawa w zakresie, w jakim nie są one sprzeczne z prawem Księstwa Sarmacji oraz prawami wyższego rzędu.
Prawo prowincji może przewidywać ograniczenie praw i wolności określonych Konstytucją Księstwa Sarmacji w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla zachowania charakteru prowincji, z zastrzeżeniem, iż nie może dopuszczać naruszania istoty tych praw.

Art. 5.

Oficjalnym językiem Księstwa Sarmacji jest język polski. Prowincje mogą ustanawiać inne języki dodatkowymi językami urzędowymi.
Flagą narodową Księstwa Sarmacji jest tkanina o stosunku szerokości do długości 5:8, składająca się z trzech poziomych pasów: białego, czerwonego i niebieskiego o stosunkach szerokości do szerokości flagi odpowiednio 2:1:1.
Flagą państwową Księstwa Sarmacji jest flaga narodowa Księstwa Sarmacji z herbem małym Księstwa Sarmacji wysokości trzech piątych szerokości flagi, którego środek umieszczony jest w poziomie w odległości jednej trzeciej długości flagi od masztu oraz w pionie w połowie szerokości flagi.
Herbem małym Księstwa Sarmacji jest wizerunek orła białego na dwudzielnej w słup tarczy, której lewa połowa jest barwy niebieskiej, zaś prawa czerwonej.
Herbem wielkim Księstwa Sarmacji jest herb mały Księstwa Sarmacji umieszczony na płaszczu gronostajowym zwieńczonym mitrą książęcą.
Wzory flagi narodowej, flagi państwowej, herbu małego, herbu wielkiego, słowa i melodię hymnu Księstwa Sarmacji oraz zasady ich używania określa Książę.
Stolicą Księstwa Sarmacji jest miasto Grodzisk.

Rozdział II
KSIĄŻĘ I RZĄD

Art. 6.

Na czele Księstwa Sarmacji stoi Książę.
Osoby Księcia oraz Księcia-Seniora są nietykalne.

Art. 7.

Książę:
1. reprezentuje Księstwo Sarmacji,
2. ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe,
3. mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Księstwa Sarmacji w państwach obcych i przy organizacjach międzynarodowych,
4. przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych państw obcych i organizacji międzynarodowych,
5. określa skład i kompetencje Rządu,
6. sprawuje razem z Rządem władzę wykonawczą,
7. powołuje i odwołuje Kanclerza w przypadkach określonych w Konstytucji,
8. na wniosek Kanclerza powołuje ministrów,
9. na wniosek Kanclerza oraz w przypadkach określonych w Konstytucji odwołuje ministrów,
10. ustanawia i znosi urzędy państwowe oraz powołuje i odwołuje osoby stojące na ich czele, o ile prawo nie przewiduje innego trybu,
11. jest najwyższym zwierzchnikiem i naczelnym dowódcą Sił Zbrojnych,
12. wydaje postanowienia w sytuacjach nieuregulowanych ustawami, jeżeli jest to niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania państwa,
13. wydaje dekrety z mocą ustawy w czasie stanu nadzwyczajnego, między kadencjami Izby Poselskiej oraz w razie zarządzenia przez siebie referendum w sprawie skrócenia kadencji Izby Poselskiej,
14. za zgodą Izby Senatorskiej powołuje i odwołuje sędziów sądu w Grodzisku,
15. stosuje prawo łaski oraz ogłasza abolicję i amnestię,
16. ustanawia i znosi oraz nadaje i odbiera ordery i odznaczenia Księstwa Sarmacji,
17. ustanawia i znosi oraz nadaje i odbiera tytuły szlacheckie i arystokratyczne Księstwa Sarmacji,
18. wyznacza swojego następcę,
19. na okres swojej nieobecności powołuje Regenta lub Radę Regencyjną, sprawujących w jego imieniu władzę książęcą.

Art. 8.

W sytuacji szczególnego zagrożenia państwa, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, Książę może wprowadzić stan nadzwyczajny: stan wojenny lub stan wyjątkowy.
Działania podjęte przez Księcia w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.

Art. 9.

Rząd prowadzi politykę wewnętrzną i zewnętrzną Księstwa Sarmacji w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów władzy.
Rząd składa się z Kanclerza i ministrów.
Na czele Rządu stoi Kanclerz. Kanclerz w szczególności:
1. reprezentuje Rząd,
2. przewodniczy Rządowi,
3. działa w imieniu Rządu,
4. kieruje pracami Rządu,
5. zapewnia wykonywanie polityki Rządu oraz określa sposoby jej wykonywania,
6. koordynuje i kontroluje pracę ministrów.

Art. 10.

W sprawach szczególnej wagi Książę może zwołać Radę Gabinetową. Radę Gabinetową tworzy Rząd działający pod przewodnictwem Księcia.
Książę zwołuje Radę Gabinetową w razie zarządzenia przez siebie referendum w sprawie skrócenia kadencji Izby Poselskiej.
Radzie Gabinetowej przysługują kompetencje Rządu.

Art. 11.

Członkowie Rządu mają obowiązek udzielania w ciągu siedmiu dni odpowiedzi na interpelacje i zapytania posłów, senatorów, namiestników prowincji i grup co najmniej dziesięciu procent obywateli.

Art. 12.

Izba Poselska w ciągu siedmiu dni od dnia pierwszego posiedzenia Izby Poselskiej lub dnia przyjęcia przez Księcia dymisji poprzedniego Rządu wybiera Kanclerza bezwzględną większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Książę w ciągu siedmiu dni od dnia wyboru Kanclerza przez Izbę Poselską powołuje Kanclerza, a na jego wniosek pozostałych członków Rządu oraz odbiera od nich przysięgę.
W razie niepowołania Rządu w trybie ust. 1. Książę w ciągu siedmiu dni powołuje Kanclerza, a na jego wniosek pozostałych członków Rządu oraz odbiera od nich przysięgę. Izba Poselska w ciągu siedmiu dni od dnia powołania Rządu przez Księcia udziela Rządowi wotum zaufania większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
W razie nieudzielenia Rządowi wotum zaufania w trybie określonym w ust. 2. Książę skraca kadencję Izby Poselskiej i zarządza wybory.

Art. 13.

Izba Poselska wyraża Rządowi wotum nieufności bezwzględną większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów na wniosek wskazujący imiennie kandydata na Kanclerza. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Izbę Poselską, Książę przyjmuje dymisję Rządu i powołuje w ciągu siedmiu dni wybranego przez Izbę Poselską nowego Kanclerza, a na jego wniosek pozostałych członków Rządu oraz odbiera od nich przysięgę.
Izba Poselska wyraża ministrowi wotum nieufności bezwzględną większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Izbę Poselską, Kanclerz zwraca się do Księcia z wnioskiem o odwołanie ministra, któremu wyrażono wotum nieufności.

Art. 14.

Kanclerz składa dymisję Rządu na pierwszym posiedzeniu nowo wybranej Izby Poselskiej.
Kanclerz składa dymisję Rządu również w razie:
1. nieuchwalenia przez Izbę Poselską wotum zaufania dla Rządu,
2. wyrażenia Rządowi wotum nieufności,
3. skrócenia kadencji Izby Poselskiej w drodze referendum,
4. rezygnacji Kanclerza.
Książę, przyjmując dymisję Rządu, powierza mu dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowego Rządu.
Książę, w przypadku określonym w ust. 2. pkt 4., może odmówić przyjęcia dymisji Rządu.

Rozdział III
SEJM

Art. 15.

Sejm składa się z:
1. Księcia,
2. Izby Poselskiej,
3. Izby Senatorskiej.
Izba Poselska składa się z pięciu posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich w głosowaniu tajnym na okres czterech miesięcy. Pierwsze posiedzenie Izby Poselskiej zwołuje Książę na dzień przypadający w ciągu siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyniku wyborów.
Prawo do zasiadania w Izbie Senatorskiej przysługuje Księciu-Seniorowi, diukom, markizom i hrabiom Księstwa Sarmacji niesprawującym innych funkcji we władzach Księstwa Sarmacji.
Książę zarządza wybory do Izby Poselskiej oraz stwierdza wygaśnięcie mandatu posła. Książę stwierdza objęcie i utratę godności senatora.

Art. 16.

Skrócenie kadencji Izby Poselskiej następuje w drodze:
1. postanowienia Księcia w przypadkach określonych w Konstytucji,
2. uchwały Izby Poselskiej przyjętej większością co najmniej czterech piątych głosów ustawowej liczby posłów,
3. referendum.

Art. 17.

Pracami Izby Poselskiej kierują Marszałek Izby Poselskiej wyłaniany przez Izbę Poselską z jej grona oraz powoływany i odwoływany przez niego Wicemarszałek Izby Poselskiej. Jeżeli Marszałek Izby Poselskiej nie może przejściowo sprawować funkcji, Wicemarszałek Izby Poselskiej tymczasowo przejmuje obowiązki Marszałka Izby Poselskiej. Wybór Marszałka Izby Poselskiej przeprowadza Książę.
Pracami Izby Senatorskiej kieruje Marszałek Izby Senatorskiej powoływany i odwoływany przez Księcia.
Izba Poselska i Izba Senatorska uchwalają swoje regulaminy.

Art. 18.

Inicjatywę ustawodawczą posiadają Książę, Kanclerz, posłowie, Izba Senatorska i grupa co najmniej piętnastu procent obywateli.

Art. 19.

Izba Poselska uchwala ustawy i uchwały większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, o ile Konstytucja nie przewiduje innej większości. W razie równości głosów rozstrzyga głos Marszałka Izby Poselskiej.
Izba Poselska w ciągu siedmiu dni od dnia zakończenia stanu nadzwyczajnego, pierwszego posiedzenia Izby Poselskiej lub ogłoszenia wyników referendum w sprawie skrócenia kadencji Izby Poselskiej - jeżeli nie nastąpiło skrócenie kadencji Izby Poselskiej - uchyla dekrety Księcia z mocą ustawy większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Izba Senatorska przyjmuje uchwały większością głosów. W razie równości głosów rozstrzyga głos Marszałka Izby Senatorskiej.

Art. 20.

Ustawę uchwaloną przez Izbę Poselską Marszałek Izby Poselskiej przekazuje Marszałkowi Izby Senatorskiej.
Izba Senatorska w ciągu czternastu dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Izba Senatorska w ciągu czternastu dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Izbę Poselską.
Uchwałę Izby Senatorskiej odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Izby Senatorskiej uważa się za przyjętą, jeżeli Izba Poselska nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów przy udziale co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Marszałek Izby, w której zakończono postępowanie ustawodawcze, przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Księciu. W ciągu siedmiu dni Książę podejmuje decyzję o jej podpisaniu lub odrzuceniu bądź zwróceniu się do Sądu Najwyższego z wnioskiem o zbadanie zgodności uchwalonej ustawy z Konstytucją.
Książę odmawia podpisania ustawy, którą Sąd Najwyższy uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a Sąd Najwyższy orzekł, że nie są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Książę w ciągu siedmiu dni od dnia wydania orzeczenia przez Sąd Najwyższy podejmuje decyzję o podpisaniu ustawy z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją lub jej odrzuceniu w całości.
W ciągu siedmiu dni od dnia wydania przez Sąd Najwyższy orzeczenia o zgodności uchwalonej ustawy z Konstytucją Książę podejmuje decyzję o jej podpisaniu lub odrzuceniu.

Art. 21.

Wobec posła nie może być wykonana kara uniemożliwiająca mu wykonywanie mandatu bez zgody Izby Poselskiej.
Wyrażenie przez Izbę Poselską zgody, o której mowa w ust. 1., jest równoznaczne z wygaśnięciem mandatu.
Wobec senatora nie może być wykonana kara uniemożliwiająca mu sprawowanie godności bez zgody Izby Senatorskiej.
Wyrażenie przez Izbę Senatorską zgody, o której mowa w ust. 3., jest równoznaczne z utratą godności senatora.

Art. 22.

W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum.
Referendum zarządza Książę z własnej inicjatywy. Marszałek Izby Poselskiej zarządza referendum na żądanie Izby Poselskiej lub grupy co najmniej dwudziestu procent obywateli.
Wynik referendum jest wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej, niż połowa uprawnionych.
Szczegóły określa ustawa.

Rozdział IV
SĘDZIOWIE

Art. 23.

Sędziowie wydają wyroki w imieniu Księcia.

Art. 24.

Sędzia nie może być, bez uprzedniej zgody Izby Senatorskiej, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani skazany na karę uniemożliwiającą mu sprawowanie urzędu.
Sędzia nie może być aresztowany, chyba, że jest to niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O aresztowaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Izby Senatorskiej, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie aresztowanego.

Art. 25.

Odwołania od wyroków sędziów sądu w Grodzisku wydanych w pierwszej instancji rozpatruje wyznaczony przez Prezesa Sądu Najwyższego sędzia sądu w Grodzisku, a w razie jego braku wyznaczona przez Prezesa Sądu Najwyższego osoba, wyróżniająca się wiedzą teoretyczną i praktyczną w zakresie prawa, orzecznictwa sądowego i zwyczajów Księstwa Sarmacji.

Art. 26.

Sędziowie sądu w Grodzisku tworzą Sąd Najwyższy.
Prezesa Sądu Najwyższego powołuje i odwołuje Książę spośród sędziów Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy większością głosów orzeka o zgodności ratyfikowanych umów międzynarodowych, ustaw i dekretów z mocą ustawy, rozporządzeń wydanych z upoważnienia ustaw i dekretów z mocą ustawy oraz praw prowincji z prawami wyższego rzędu oraz określa ich powszechnie obowiązującą wykładnię. Jeżeli rozstrzygnięcie sprawy na podstawie praw jest niemożliwe, dopuszczalne jest orzekanie na podstawie zasad słuszności i utrwalonych zwyczajów. W razie równości głosów rozstrzyga głos Prezesa Sądu Najwyższego.

Rozdział V
PRAWA I WOLNOŚCI

Art. 27.

Księstwo Sarmacji jest wolnym państwem, którego celem jest ochrona, obrona i popieranie wolności w obrębie jego granic.
Żadna z wolności nie jest absolutna, ale ograniczenie którejkolwiek może mieć miejsce tylko w ramach przewidzianych przez Konstytucję.

Art. 28.

Obywatelstwo Księstwa Sarmacji nadaje Książę.
Utrata obywatelstwa Księstwa Sarmacji następuje wskutek:
1. śmierci,
2. zrzeczenia się obywatelstwa,
3. oświadczenia woli o opuszczeniu lub opuszczenia Księstwa Sarmacji,
4. prawomocnego wyroku sądu skazującego na karę banicji.
Książę może pozbawić obywatelstwa Księstwa Sarmacji osobę, która:
1. nie brała udziału w trzech kolejno następujących po sobie wyborach i referendach,
2. zataiła fakt posiadania obywatelstwa państwa obcego,
3. podała nieprawdziwe dane we wniosku o nadanie obywatelstwa,
4. objęła w trakcie posiadania obywatelstwa funkcję publiczną w państwie obcym,
5. zataiła fakt uzyskania obywatelstwa państwa obcego w trakcie posiadania obywatelstwa.
Od decyzji Księcia, o której mowa w ust. 3., przysługuje odwołanie do sądu w Grodzisku.

Art. 29.

Każdy obywatel ma prawo do zgromadzeń i wnoszenia petycji w dowolnej sprawie przy zachowaniu postępowania pokojowego i bez użycia przemocy.

Art. 30.

Każdy obywatel ma prawo, sam lub razem z innymi, prywatnie lub publicznie, odbywać praktyki religijne, ateistyczne czy też związane z wyznawanymi wierzeniami.

Art. 31.

Każdy obywatel ma prawo do wyrażania i rozpowszechniania informacji, opinii i wierzeń w mowie, piśmie i obrazie.
Obywatelowi, którego publiczne wypowiedzi wywołują podejrzenie niezgodności z prawem, może zostać w drodze decyzji administracyjnej ograniczone prawo, o którym mowa w ust. 1. Szczegóły określa ustawa.
Od decyzji, o której mowa w ust. 2., przysługuje odwołanie do sądu.

Art. 32.

Każdy obywatel ma prawo do wolności nauki i nauczania i do uprawiania sztuki.

Art. 33.

Każdy obywatel ma prawo do dostępu do informacji i idei.

Art. 34.

Każdy obywatel ma prawo do przemieszczania się w obrębie państwa.

Art. 35.

Każdy obywatel ma prawo do tajemnicy korespondencji i komunikowania się.

Art. 36.

Każdy obywatel ma prawo do zakupu, nabycia, wynajęcia, posiadania, użycia, obciążania hipotecznego, sprzedaży, najmu oraz przenoszenia prywatnej własności lub jej dowolnej części.
Prywatna własność obejmuje dowolne dobro lub rzecz wartościową, materialną czy niematerialną, nieruchomość lub rzecz osobistą.

Art. 37.

Każdy obywatel ma prawo do swobodnego wykonywania zawodu, profesji czy sposobu zarobkowania, zakładania i prowadzenia przedsięwzięć handlowych i produkcyjnych oraz rozprowadzania towarów i świadczenia usług.

Art. 38.

Każdy obywatel ma prawo do wchodzenia w wiążące umowy zawierające wyłącznie dobrowolnie przyjęte postanowienia.

Art. 39.

Każdy obywatel ma prawo stowarzyszać się i wchodzić w porozumienia i spółki, związki i inne organizacje, jeśli ich cele są pokojowe i nie zakładają przemocy.

Art. 40.

Poza prawami wyszczególnionymi w Konstytucji Sąd Najwyższy ma prawo do określania i chronienia praw niewyszczególnionych, według zasad, jakie następują:
1. Pozbawienie jakiejkolwiek osoby praw wyszczególnionych w Konstytucji lub innych praw do wolności i własności niewyszczególnionych w Konstytucji może nastąpić wyłącznie na mocy prawomocnie ogłoszonego wyroku sądowego w wyniku rozprawy karnej lub cywilnej.
2. Prawa do wolności i własności obejmują każdy rodzaj ludzkiej działalności, który nie jest niszczący dla praw do wolności i własności innych, i dotyczą wszystkich obywateli.

Art. 41.

Osoby nieposiadające obywatelstwa, przebywające na terytorium Księstwa Sarmacji, posiadają wszystkie prawa i wolności gwarantowane przez Konstytucję, o ile prawo nie stanowi inaczej.

Art. 42.

W razie orzekania, czy pozbawienie przez organ władzy konstytucyjnie gwarantowanej wolności jest zgodne z Konstytucją, Sąd Najwyższy będzie wymagał, by ustawodawca dowiódł istnienia każdego z czterech warunków:
1. cel rozważanego prawa lub regulacji mieści się w kompetencjach władzy, która prawo lub regulację wprowadziła;
2. prawo lub regulacja mieści się w kompetencjach władzy, która je wprowadziła i jest w sposób istotny związane z zakładanym celem, to znaczy przyjęte środki są uprawnione i właściwe dla osiągnięcia celu;
3. istnieje proporcjonalność między skutkami ograniczeń powodowanych przez prawo czy regulację a jego celem, czyli konsekwencje nie są nieproporcjonalne do zakładanych korzyści. Im bardziej uciążliwe są skutki wydanego prawa, tym ważniejszy społecznie musi być cel, by je uzasadnić;
4. ten sam cel nie może być osiągnięty przez ustanowienie prawa mniej naruszającego wolność. Prawo może być akceptowane, kiedy w jak najmniejszym stopniu narusza wolność, co oznacza, że nie istnieje mniej szkodliwe rozwiązanie alternatywne.
Jeżeli ustawodawca wykaże istnienie każdego z czterech powyższych warunków podczas cywilnego procesu dowodowego, Sąd Najwyższy utrzyma prawo w mocy.

Art. 43.

System prawa karnego nie może być użyty w żadnych okolicznościach do ukarania osoby niewinnej zarzucanego czynu, nie może też on nigdy chronić przed karą sprawców przestępstw.
Naruszenia prawa lub pomyłki popełnione przez organy ścigania podczas postępowania śledczego nie mogą powodować u sędziego uprzedzenia wpływającego na ocenę co do winy lub niewinności podejrzanego.
Nikt nie może być tymczasowo pozbawiony wolności inaczej niż w zgodzie z postanowieniami Konstytucji.

Art. 44.

W każdym momencie postępowania procesowego oskarżony ma prawo do informacji o oskarżeniu wniesionym przeciw niemu. Ma też on prawo do korzystania z pomocy obrońcy.

Art. 45.

Oskarżony będzie uważany za niewinnego dopóki nie zostanie mu udowodniona wina w prawidłowym i publicznym postępowaniu sądowym przed niezależnym i bezstronnym sądem; ma prawo do szybkiego i publicznego procesu.
Oskarżony nie może być zmuszany do świadczenia przeciwko sobie.
Nikt nie może być sądzony za to samo przestępstwo więcej niż jeden raz.

Art. 46.

Prawo wszystkich osób do bezpieczeństwa własnego domu, dochodów i majątku wobec wkroczeń, rewizji i zajęć nie może być naruszane inaczej niż w wyniku decyzji wydanej przez sędziego z wystarczającej przyczyny, z konkretnym wskazaniem miejsca przeszukania czy rzeczy do zajęcia.

Art. 47.

Osoba, która została bezprawnie pozbawiona wolności może otrzymać odszkodowanie za poniesione skutkiem tego straty materialne.

Art. 48.

Orzekając w sprawie kryminalnej sędzia powinien nakazać jako część wyroku zwrot przez skazanego straty, jaką poniósł poszkodowany, chyba że nadzwyczajne okoliczności to uniemożliwiają.

Rozdział VI
ZMIANA KONSTYTUCJI

Art. 49.

Zmiana rozdziałów I-IV Konstytucji następuje:
1. za zgodą Księcia, w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu większością co najmniej czterech piątych głosów ustawowej liczby posłów przez Izbę Poselską i większością trzech piątych głosów przez Izbę Senatorską,
2. w drodze referendum zarządzonego przez Księcia.
Zmiana rozdziałów V-VI Konstytucji następuje:
1. za zgodą Księcia, w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu jednomyślnie przez Izbę Poselską i większością dwóch trzecich głosów przez Izbę Senatorską,
2. w drodze referendum zarządzonego przez Księcia.

Art. 50.

Głosowanie nad zmianą Konstytucji w Izbie Poselskiej lub w referendum może odbyć się nie wcześniej, niż po upływie czterech miesięcy od dnia przedłożenia projektu zmiany.

KONIEC

Uzasadnienie i omówienie Głównej ustawy

Widok ramek